Geschreven door Lian Blasse | 30 november 2017
Een training verplicht stellen, moet je dat wel doen? Als projectmanager zit ik regelmatig aan tafel met opdrachtgevers voor een online communicatietraining van Faculty of Skills. In het eerste gesprek dat ik met ze heb over de implementatie van de training, begin ik altijd vrij snel over het verplicht stellen van de training. Vaak wordt dat als vanzelfsprekend aangenomen, maar soms stuit ik op weerstand. “Dat kunnen we niet maken”, zegt er één. “Dat vinden we erg schools,” valt een collega bij. Als je wilt dat hij echt effect heeft, kun je je communicatietraining echter maar beter verplichten!
Dat “schools” nooit in de positieve zin van het woord (leerzaam, belangrijk, investerend) wordt gebruikt, maar altijd in de negatieve zin (denigrerend, saai, streng), is wellicht een teken dat het educatiesysteem in Nederland lichtelijk geminacht wordt. Het doel van een communicatietraining is echter vrijwel altijd dat deelnemers ervan leren en het geleerde in de praktijk kunnen gebruiken. Wat heb je daar sowieso voor nodig? Goede participatie (als ze het niet doen, wordt er ook niet van geleerd) en een goede waardering (wat suggereert dat de deelnemers de geleerde vaardigheden waarderen en in de praktijk gaan gebruiken). Hoe komt verplichting hierbij om de hoek kijken?
Verplichting om participatie te stimuleren
“Nee, ik verwacht dat onze deelnemers genoeg intrinsieke motivatie hebben om hiermee aan de slag te gaan.” Zoals we in eerdere artikelen al besproken hebben, is het hele verhaal ‘intrinsieke motivatie is de enige goede motivatie’ helaas meer fantasie dan werkelijkheid. Verplichting is het schoolvoorbeeld (ik gebruik dat in de goede zin van het woord) van extrinsieke motivatie. Wat ik zie bij TrainTool-projecten, is dat slechts 5% van deelnemers een niet-verplichte training afrondt. En nee, de overige 95% zijn geen ongemotiveerde, luie deelnemers. Het zijn bijvoorbeeld studenten die vrijwillig een training solliciteren volgen: de motivatie is er, de wil om te leren is er en de angst voor gebrek aan kunde is er al helemaal. Aan intrinsieke motivatie dus geen tekort, aan afronders wel. Zelfs wijzelf liepen er tegenaan toen we met z’n allen een van onze eigen trainingen gingen volgen. Er bestaan altijd andere prioriteiten waar extrinsieke motivatie wél een rol speelt. Verplicht de training, en hij beweegt vanzelf omhoog op het prioriteitenlijstje.
Kleine schoolkinderen
De verwachting die men heeft als het woord “schools” gebruikt wordt, is dat verplichting ook bij volwassen professionals de reactie van kleine schoolkinderen zal oproepen. Want wat is er immers je hele jeugd verplicht geweest? School. En als kind wil je gewoon buiten spelen. Op zich dus een logische conclusie: als je een online communicatietraining verplicht gaat stellen, gaan je deelnemers de weerstand in.
Extrinsieke motivatie
Gelukkig zijn volwassenen geen kinderen. Volwassenen zijn, mag je hopen, toch inmiddels wel gewend dat er bij veel dingen extrinsieke motivatie komt kijken. Een studie afronden, bij een bedrijf werken of zzp-er zijn, het zijn allemaal dingen waar men zelf voor kiest, maar waar extrinsieke motivatie (salaris, status etc.) een belangrijke rol speelt. De nare bijsmaak van de term ‘extrinsieke motivatie’ is dus niet terecht. Je hebt ervoor gekozen om een studie of een baan te doen, dan mag er ook van je verwacht worden dat je jezelf ontwikkelt.
Verplichting om deelnemerswaardering te stimuleren
Vaak zien we dus gelukkig ook dat deelnemers veel minder in de weerstand gaan dan de opdrachtgever aanvankelijk dacht. Verplichte trainingen kennen zelfs een hogere deelnemerstevredenheid dan niet-verplichte. Gek? Ik denk het eigenlijk niet. Als een training niet verplicht is, is er de vraag of je het gaat doen, wanneer, waar, waarom, en ga zo maar door. Mensen blijken helemaal niet van keuzes maken te houden. Bij een project waar deelnemers niet alleen mochten kiezen of ze mee wilden doen, maar ook welk thema ze wilden trainen en wie hun coach werd, lag niet alleen de participatie, maar ook de waardering laag. Er waren gewoonweg te veel keuzes.
Verplichten is schools?
Als de vraag “ga ik dit doen” van tevoren niet eens gesteld hoeft te worden (want het is gewoon verplicht), merken we dat reviews over het algemeen veel positiever zijn. Dat betekent vervolgens dat men eerder geneigd om is de geleerde vaardigheden in de praktijk te gebruiken. Ik ben het eens met de huiverige opdrachtgevers. Verplichten is schools. Oh, in de goede zin van het woord natuurlijk: een manier om participatie en ook tevredenheid te stimuleren, waardoor je deelnemers nieuwe vaardigheden opdoen en gemotiveerd zijn om deze in de praktijk te brengen. Een leven lang leren!
De gemeente Schagen stelde deelname verplicht en behaalde 100% participatie. Lees hieronder meer!
Lees ook het tweede deel van deze blog: Hoe verplicht ik mijn training?